In het verkeer kom je veel verschillende kruispunten tegen. Er zijn gelijkwaardige kruispunten, maar ook ongelijkwaardige kruispunten. Wanneer moet je op zo’n kruispunt voorrang verlenen en wanneer krijg je juist voorrang? Verschillende voorrangsregels bepalen dit. We leggen ze je duidelijk uit, zodat jij altijd weet wat je bij een kruispunt moet doen.
Er zijn veel verschillende soorten kruispunten. Het eerste belangrijke onderscheid dat wij maken is tussen gelijkwaardige kruispunten en ongelijkwaardige kruispunten. Een gelijkwaardig kruispunt is een kruispunt zonder verkeersborden, verkeerstekens of stoplichten. Daar gelden de standaard verkeersregels. Op een ongelijkwaardig kruispunt wordt de voorrang geregeld door middel van verkeersborden, -tekens en/of -lichten. Dan gelden de regels die deze dingen voorschrijven.
Kruispunten kunnen er op verschillende manieren uitzien. Het kan bijvoorbeeld een standaard kruising met vier wegen zijn, maar ook een T-splitsing, een Y-splitsing en een rotonde is een kruising. De vorm van de kruising maakt echter niets uit voor de regels die moeten worden toegepast. Zijn er geen verkeerstekens, -borden of -lichten aanwezig? Dan heb je te maken met een gelijkwaardige kruising en gelden de standaard regels. Anders volg je de voorrangsregels die de borden, tekens en lichten opdragen.
Op een gelijkwaardig kruispunt gelden de standaard verkeersregels. Er zijn drie standaard voorrangsregels die je bij zo’n kruispunt moet toepassen.
In de meeste gevallen zijn deze regels voldoende om de situatie adequaat op te lossen. Wel moet je altijd rekening houden met uitzonderingen. Zo hebben trams een uitzonderingspositie in het verkeer en krijgt verkeer dat van een onverharde weg komt, nooit voorrang op verkeer dat op een verharde weg rijdt. Ook moet je voorrangsvoertuigen met sirene en zwaailichten, zoals ambulances, voorrang verlenen.
Ook kan het zijn dat er op een gelijkwaardig kruispunt meerdere bestuurders voor elkaar van rechts komen. In dat geval schrijft de wet niet voor in welke volgorde de bestuurders de kruising over mogen steken. Zoek oogcontact met de andere weggebruikers en los het onderling met elkaar op.
Trams hebben binnen het verkeer een uitzonderingspositie. In tegenstelling tot andere bestuurders hebben trams op een gelijkwaardig kruispunt altijd voorrang. Zij hoeven zich niet aan de drie standaard verkeersregels te houden. Let in een verkeerssituatie met een tram daarom altijd extra goed op.
Rijdt de tram op een ongelijkwaardig kruispunt? Dan moet de tram zich wel aan de regels houden die voor worden geschreven door de verkeerstekens, -borden en -lichten. Een tram moet dus gewoon voor een stoplicht of haaientanden stoppen.
Voetgangers zijn volgens de wet geen bestuurders. Voor hen gelden daarom andere voorrangsregels in het verkeer. Je hoeft een voetganger die van rechts komt geen voorrang te verlenen. Ook de regel ‘korte bocht gaat voor lange bocht’ geldt niet voor voetgangers. Wel moet je een voetganger die rechtdoor gaat, terwijl jij afslaat, voorrang verlenen.
Verder is het voor de voorrang van voetgangers van belang of er een zebrapad op het kruispunt aanwezig is. Voetgangers hebben bij een zebrapad altijd voorrang. In dat geval zal je als bestuurder de voetganger dus voorrang moeten verlenen.
Blinden of slechtzienden met een blindegeleidestok en voetgangers die slecht ter been zijn, moeten altijd voorrang krijgen. Die voetgangers moet je ook voor laten gaan als er geen zebrapad aanwezig is.
Fietsers zijn volgens de wet wel bestuurders. Voor hen gelden daarom dezelfde voorrangsregels als voor auto’s.
Soms kom je verhoogde kruispunten tegen, bijvoorbeeld doordat het kruispunt een drempel is. In die gevallen gelden nog steeds dezelfde voorrangsregels. Zijn er geen verkeersborden, -tekens of -lichten op het kruispunt aanwezig? Dan is het verhoogde kruispunt gewoon een gelijkwaardig kruispunt en gelden de standaard voorrangsregels. Zijn er wel borden, tekens of stoplichten aanwezig? Dan volg je die op.
Om gevaarlijke situaties te voorkomen, is het belangrijk dat je de voorrangsregels goed onder de knie hebt. Veel oefenen voor je theorie examen helpt daarbij. Bekijk handige uitlegfilmpjes over de verschillende voorrangsregels en oefen met verschillende situaties. Dan ga je straks vol zelfvertrouwen de weg op.
